پژوهشگران حاصل سال‌ها تحقیق و تلاش خود را در قالب مقالات علمی به جهان عرضه می‌کنند و ژورنال‌های فراوانی وجود دارند که ایده‌های بدیع محققان را به چاپ می رسانند. شمار بالای تحقیقات در مقایسه با تعداد مجلات معتبر ژورنال‌ها را بر آن داشته است که قوانین سخت‌گیرانه‌ای را جهت نشر مقالات در نظر بگیرند. برخی داوری‌های فنی در خصوص رعایت ساختار مقاله علمی و قوانین سرقت ادبی از جمله قواعد فرآیند نشر به حساب می‌آید.

داوران و تیم‌های فنی ژورنال‌ها معمولاً از جنبه‌های مختلفی به مقالات و پژوهش‌ها می‌نگرند و محتوای متون را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. یکی از مهم‌ترین نکاتی که نرخ پذیرش مقالات را از سوی ژورنال‌ها افزایش می‌دهد، توجه به رعایت ساختار مقاله علمی است. در طول مقاله پیش‌رو، با بیان اهمیت توجه به این نکات پیش از آغاز نگارش مقاله، به بررسی نکاتی در خصوص ساختار مقاله خواهیم پرداخت.

آنچه که باید پیش از نگارش هر مقاله علمی بدانید!

فرآیند انتشار مقاله علمی در مجلات معتبر مستلزم صرف هزینه و زمان بسیاری است و ریجکت مقاله یکی از عمده نگرانی‌های پژوهشگران و دانشجویان به حساب می‌آید. رعایت برخی دستورالعمل‌های ساختاری حتی پیش از اقدام به نگارش مقاله، به افراد کمک می‌کند که در زمان خود صرفه‌جویی کرده و از هدررفت منابع خود جلوگیری کنند.

در چنین شرایطی، بهتر است که پیش از هر گونه اقدامی در خصوص نگارش مقاله، به‌خوبی با ساختار مقاله علمی آشنا شوید. همچنین اطلاع از خطاهای متداول در این زمینه به شما کمک می‌کند که بسیاری از اشتباهات رایج نویسندگان تازه‌کار را تکرار نکنید. توجه به نکات و مسائل مطرح‌شده این امکان را می‌دهد که علاوه بر افزایش نرخ پذیرش مقاله علمی، تاثیرگذاری مناسبی را نیز پس از چاپ پژوهش خود در ژورنال‌های معتبر کسب کنید.

1. انتخاب ژورنال را هم اکنون آغاز کنید

در صورتی‌که تمایل دارید بسیاری از هزینه‌های متعاقب ریجکت مقاله را کاهش داده و در زمان خود صرفه‌جویی کنید، توصیه می‌کنیم که حتی پیش از آغاز نگارش مقاله علمی، ژورنال هدف خود را انتخاب کنید. اگرچه این توصیه در تضاد با روال موجود در میان پژوهشگران است، می تواند گامی موثر و کارآمد به حساب می‌آید.

بسیاری از ژورنال‌های معتبر از قواعدی پیروی می کنند که ساختار مقاله علمی را برای مخاطبان خود به وضوح مشخص می‌کند. اگرچه ساختار مقاله علمی از استانداردهای واحد و یکسانی تبعیت می‌کند، عمده ژورنال‌ها اصلاحات و سازماندهی‌های منحصربه فردی را در این استانداردها ایجاد کرده اند. رعایت قالب‌بندی و ساختار موردنظر‌ ژورنال هدف تاثیر شگرفی در پذیرش مقاله دارد.

اطلاع از روند کار مجلات و آشنایی با ساختار مقاله علمی از دیدگاه داوران ژورنال‌ها به محققان کمک می‌کند که نگارش پژوهش و یافته‌های خود را براساس این روند انجام دهند. این اقدام روش موثری در کاهش هزینه و زمان خواهد بود، چراکه احتمال ریجکت مقاله را به ‌شدت کاهش می‌دهد.

2. ساختار مقاله علمی را بشناسید

پیش از نگارش مقاله، بهتر است که به خوبی با اجزای اصلی ساختار مقاله علمی آشنا باشید و هدف هر یک از این قسمت‌ها را بدانید. توجه داشته باشید که نه تنها وجود اجزای اصلی مقاله اهمیت دارد، بلکه کیفیت آن‌ها نیز مورد سنجش قرار می‌گیرد. آشنایی کامل با قسمت‌های اصلی مقالات و رعایت تمامی قالب‌بندی‌های استاندارد تاثیر بالایی را در پذیرش نهایی مقاله ایجاد می کند.

به‌عنوان مثال، چکیده باید درون‌مایه و عصاره کاملی از محتوا باشد و مخاطبان با خواندن آن درک مناسبی از موضوع، فرضیه و محتوای تحقیق پیدا کنند. در ابتدا، بهتر است که کمی با ساختار مقاله علمی و اهمیت هر یک از اجزا آشنا شوید.

عنوان

نخستین مواجهه هر خواننده‌ای با مقاله علمی شما در عنوان مقاله اتفاق می افتد. تبحر و خلاقیت‌ خود را به‌کار بگیرید و عنوانی جذاب، واضح و متناسب با محتوای خود انتخاب کنید. جهت جلوگیری از اتهام به سرقت ادبی، ضرورت دارد تا نام تمامی نویسندگان را در صفحه عنوان ذکر کنید.

چکیده

باید بدانید که چکیده مقالات بسیار بیشتر از محتوای اصلی خوانده می‌شود. در واقع، چکیده همچون عنوان مقاله دریچه‌ای را به‌روی مخاطب می‌گشاید و به او درون‌مایه کلی پژوهش را نمایش می‌دهد. این بخش نیز از اجزای مهم ساختار مقاله علمی محسوب می‌شود و در افزایش ارجاع به مقاله بسیار موثر است. سعی کنید که متن چکیده، گویا، خلاصه و متمرکز باشد.

مقدمه

مقدمه یکی از قسمت‌هایی است که در جلب نظر داوران ژورنال‌های معتبر بسیار موثر است. توانمندی شما در ارائه مقدمات و پیش‌زمینه مناسب برای خواننده میزان تسلط شما را بر محتوای اصلی نشان می‌دهد. دقت داشته باشید که مجلات مختلف ممکن ‌است وجود جزئیات خاصی را در مقدمه مقالات علمی در نظر بگیرند که آگاهی از آن پیش از نگارش اهمیت بالایی دارد.

نتیجه‌گیری

مقاله علمی بدون نتیجه‌گیری حرفه‌ای و اصولی یک کار نیمه‌تمام به حساب می‌آید. این قسمت، ماحصل سال‌ها تلاش شما را به جهانیان منعکس می‌کند. در این بخش، نتایج پژوهش خود را در قالبی استاندارد بیان می‌کنید و به هم‌اندیشان خود در سطح جهان فرصت گسترش ایده بدیعی را می‌دهید.

جداول و اشکال

اگرچه عده ای معتقدند که جداول اهمیت چندانی ندارند، ابهام در ارقام و آمارهای ارائه‌شده و نمایش جداول و اشکال نادرست یکی از دلایل ریجکت مقاله به حساب می‌آید. از طرفی، قالب‌بندی این قسمت‌ها و توجه به ساختار مقاله علمی هنگام درج آن‌ها اهمیت بالایی دارد. اشکال و جداول باید به خوانایی مقاله علمی کمک کرده و در جای مناسب خود بر طبق دستورالعمل‌های ژورنال هدف قرار بگیرند.

سایر اجزای ساختار مقاله علمی

علاوه بر بخش های فوق، منابع، قدردانی، روش‌های تحقیق، بحث‌ و کلمات کلیدی نیز از دیگر بخش های مهم در ساختار مقاله علمی محسوب می‌شوند. نه تنها بهبود کیفیت فنی و ساختاری هر یک از این بخش‌ها اهمیت بالایی دارد، قرارگیری آن‌ها در جای مناسب خود طبق دستورالعمل‌های ژورنال نیز بسیار حائز اهمیت بوده و در نرخ پذیرش مقاله علمی موثر است.

3. ویرایش مقاله اهمیت دارد!

حتی پیش از آغاز نگارش مقاله علمی باید بدانید که ویرایش اهمیت زیادی در تاثیرگذاری مقاله شما خواهد داشت. در واقع، در مرحله ویرایش مقاله، اشکالات و ایرادات فنی، ساختاری و علمی خود را به‌خوبی اصلاح می‌کنید. اگرچه شناسایی ژورنال هدف پیش از نگارش درصد قابل توجهی از خطاهای رایج را در طول مقاله کاهش می‌دهد، همچنان اهمیت ویرایش مقاله محفوظ است! در صورتی‌که نگارش مقاله را به‌تنهایی انجام داده‌‌اید، توصیه می‌کنیم که ویرایش مقاله را به موسسه‌ای معتبر و علمی بسپارید.

این موسسات جمعی از پژوهشگران مجرب و حرفه‌ای را در اختیار دارند که بر دستور زبان و ساختار مقاله علمی مسلط هستند. ویراستاران باتجربه با نگاهی ساده به مقاله درمی‌یابند که شما تا چه اندازه ساختار اصلی مقاله را رعایت کرده‌اید.

4. چک لیست را فراموش نکنید

چک لیست‌ها در هر امری به شما کمک می‌کنند که نکات حائز اهمیت را از قلم نیندازید! هزینه و زمان بسیاری که در طول نگارش و چاپ مقالات علمی از دانشجویان گرفته می‌شود، آن‌ها را مجاب می‌کند که به بررسی پایانی مقالات خود، حتی پس از ویرایش، بپردازند.

تهیه چک لیست استاندارد پیش از نگارش مقاله منجر به صرفه‌جویی در زمان می شود، چراکه توجه به این نکات ضمن نگارش و ویرایش مقاله، نرخ پذیرش پژوهش شما را به شدت افزایش می‌دهد. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین موارد اشاره می کنیم:

• دقت کنید که تمامی اجزای اصلی ساختار مقاله علمی مانند چکیده، نتیجه‌گیری، مقدمه و غیره موجود باشند.

• ساختار مقاله باید دارای ترتیب و نظم استاندارد باشد. به عنوان مثال، چکیده باید پیش از مقدمه و در ابتدای مقاله قرار بگیرد.

• متن را از نظر اشکالات نگارشی، ساختاری و دستور زبان بررسی کنید.

• قالب‌بندی‌های مدنظر ژورنال هدف را به‌طور کامل رعایت کنید.

• مطمئن شوید که محتوا دارای زبانی روان و سلیس است و خوانایی مناسبی دارد.

• از صحت اطلاعات، ارقام و آمارهای منتشرشده در طول مقاله اطمینان حاصل کنید.

• متن خود را از نظر سرقت ادبی بررسی کنید.

توجه به برخی نکات کوچک و کم اهمیت به شما کمک می‌کند که به‌آسانی مقاله علمی خود را در ژورنال موردنظر به چاپ برسانید. رعایت ساختار مقاله علمی گامی موثر در انتشار مقاله و ایجاد ارتباطات موثر با دنیای علمی جهان به حساب می‌آید.

نگاه اجمالی

رعایت برخی نکات، حتی پیش از آغاز نگارش مقاله علمی، به محققان کمک می‌کند که از صرف زمان و هزینه مازاد جلوگیری کنند. ساختار مقاله علمی باید مطابق با دستورالعمل‌های ارائه‌شده توسط ژورنال موردنظر باشد. بنابراین، توصیه می‌شود که در ابتدا مجله مدنظر خود را انتخاب کرده و سپس نگارش مقاله را طبق پروتکل‌های مخصوص به آن پیش ببرید.

همچنین، ویرایش مقاله در فرآیند انتشار آن تاثیر بسزایی دارد. تهیه چک لیستی استاندارد و بررسی مقاله از جنبه‌های مختلف، حتی پیش از نگارش آن، در بهبود کیفیت آثار علمی موثر است.