بهترین پژوهش‌ها و پایان‌نامه‌ها نیز تا زمانی‌که به دست خوانندگان هدف نرسیده باشند فاقد ارزش و اعتبار هستند، حتی اگر حاوی مطالب ارزشمندی در حوزه‌های مختلف علوم باشند! ژورنال ها علمی و معتبر از جمله فرصت‌هایی هستند که باعث بیشتر دیده‌شدن مقالات و پایان‌نامه‌های ارزشمند می‌شوند.

انتخاب یک ژورنال مناسب برای پژوهش و مقاله علمی به‌اندازه‌ای اهمیت دارد که بهتر است حتی پیش از نگارش مقاله درباره آن تفکر و تحقیق کنید. گاهی مجلات موردنظر شما دارای محدودیت‌ها یا الگوریتم‌های خاصی هستند که باید در طول مقاله رعایت شوند. توجه به این نکات ریز نرخ پذیرش مقاله علمی را به شدت افزایش می دهد. با مقاله پیش‌رو و بررسی موضوعات زیر ما را همراهی کنید.

اهمیت اهداف و موضوع ژورنال

عملکرد ضریب تاثیر یا ایمپکت فکتور

توجه به مخاطبان ژورنال

اهمیت زمان انتشار مقاله

نکاتی جهت انتخاب ژورنال

ابزارهای یافتن ژورنال مناسب

توجه به اهداف و موضوع ژورنال؛ واجب‌تر از نان شب!

عدم توجه به نوع فعالیت‌ها، اهداف و موضوع ژورنال نتیجه ماه‌ها و حتی سال‌ها تلاش شما را به باد خواهد داد! در واقع، چاپ مقاله شما در یک ژورنال نامناسب کاری بیهوده محسوب می‌شود. این در حالی است که هدف از چاپ مقاله علمی، دیده‌شدن در مجامع علمی جهانی است. آگاهی از نحوه عملکرد ژورنال‌ها کار چندان سختی نیست و سایت مجلات مختلف در دسترس عموم قرار دارد. بنابراین، تنها کافی است که به اطلاعات و دستورالعمل‌های مخصوص آن ژورنال توجه کنید.

در واقع، موضوع ژورنال و اهدافی که دنبال می‌کند مهم به حساب می‌آید. دقت داشته باشید که حتماً مقالاتی مشابه با موضوع شما و در حوزه تحقیقات مربوطه در این مجله چاپ شده باشد. علاوه بر این، گاهی ژورنال‌ها دارای اولویت‌بندی‌هایی هستند و انواع خاصی از مقالات را می‌پذیرند. بسیاری از ژورنال ها جهت جلوگیری از هدررفت وقت و هزینه افراد، پروتکل‌های انتخاب مقالات را اعلام می‌کنند. توصیه می‌کنیم که حتی پیش از نگارش مقاله خود، در رابطه با اهداف و موضوع ژورنال هدف به‌خوبی تحقیق کنید.

آیا ژورنال موردنظر شما محدودیت‌هایی دارد؟

ارسال درخواست جهت چاپ مقاله گاه مستلزم پرداخت هزینه و صرف زمان طولانی است. در چنین شرایطی، عدم آگاهی از محدودیت‌های يورنال ها ممکن‌است شما را با اتلاف زمان و پول مواجه ‌کند. موضوع ژورنال، نوع نگاه به مسائل، تعداد کلمات موردنظر، هزینه انتشار و نوع دسترسی به مقالات از جمله محدودیت‌هایی است که شما باید پیش از نگارش مقاله علمی و صرف هزینه و زمان به آن ها توجه کنید.

شرایطی را تصور کنید که مقاله شما حاوی بیش از ده هزار کلمه باشد، در حالی‌که ژورنال هدف بیش از چهار هزار کلمه را چاپ نمی کند! بدیهی است که تمام تلاش‌ها و هزینه‌های شما در این وضعیت به هدر خواهد رفت. در برخی موارد، چاپ مقاله علمی در یک ژورنال خاص مستلزم پرداخت هزینه‌های گزافی است که از عهده بسیاری از افراد خارج است. بنابراین، توجه به محدودیت‌های ژورنال از الزامات انتخاب محسوب می‌شود.

ارتباط ضریب تاثیر (Impact Factor) و دیده شدن مقاله علمی

ضریب تاثیر که به آن Impact Factor نیز گفته می‌شود مقیاسی برای اعتباربخشی به ژورنال‌های مختلف است. در واقع، هرچ ضریب تاثیر یک ژورنال بیشتر باشد، کیفیت آن نشریه در رتبه بالاتری قرار دارد. این مساله بدان معنا است که افراد بیشتری به سبب اعتبار بالای مقاله به محتوای موجود در آن مراجعه می‌کنند و احتمال خوانده‌شدن مقالات شما نیز به شدت افزایش می‌یابد.

چاپ مقاله علمی در یک ژورنال با ایمپکت فکتور بالا عالی به‌نظر می‌آید و موقعیت‌های تحصیلی و شغلی مناسبی را برای شما مهیا می‌کند؛ لیکن، میزان موفقیت برای چاپ مقاله در چنین ژورنال هایی پایین تر است. بهتر است پیش از صرف هزینه گزاف در این رابطه، مقاله خود را منصفانه قضاوت کنید و ارزش واقعی آن را جهت چاپ در چنین ژورنال هایی بسنجید!

مخاطبان ژورنال مخاطبان شما هستند!

توانایی تشخیص مخاطبان هر ژورنال از جملهء مهم‌ترین مهارت‌هایی است که به دیده‌شدن مقاله شما کمک‌ می کند. در واقع، شما باید مخاطبانی را انتخاب کنید که موضوع مقاله شما برای آن‌ها حائز اهمیت بوده و ارزش خواندن داشته باشد. با توجه به این نکته ضروری، به هدف نگارش مقاله خود می‌رسید که اشتراک اطلاعات و داده‌های علمی جدید با همفکران و هم‌اندیشان در سطح جهانی است.

گاه شما ترجیح‌ می‌دهید که عموم مردم مقاله شما را بخوانند. در چنین شرایطی، بهتر است که ژورنال هایی را انتخاب کنید که مخاطبان گسترده‌تر و عمومی‌تری دارند.

آیا زمان انتشار برای شما اهمیت دارد؟

در برخی مواقع، دانشجویان هدف خاصی از انتشار مقاله خود دارند. به‌عنوان مثال، تمایل دارند که از رتبه علمی کسب‌شده در ورود به دانشگاه معتبری استفاده کنند یا دستیابی به این امتیاز ویژه به آن‌ها در تصدی شغل مناسب‌تر کمک می‌کند. در چنین ‌صورتی، معمولاً زمان انتشار مقالات برای افراد اهمیت پیدا می‌کند و شما باید پیش از اقدام جهت چاپ به این موضوع توجه داشته باشید.

عمده ژورنال ها این موضوع را متذکر می‌شوند و محدوده‌های زمانی تایید مقاله یا در ردیف چاپ قرارگرفتن آن را مشخص می‌کنند.

نکات مهم و موردتوجه در انتخاب ژورنال مناسب

با درنظر گرفتن موضوعات مطرح‌شده، انتخاب یک ژورنال مناسب برای پژوهش و پایان‌نامه کمی سخت به‌ نظر می‌آید. در ادامه، برخی نکات و ابزارهای سودمند برای انتخاب صحیح و در عین حال آسان یک ژورنال را در اختیار شما قرار خواهیم داد.

به‌طورکلی، هنگام برگزیدن یک ژورنال متناسب با موضوع مقاله، بهتر است به نکات زیر توجه داشته باشید:

دستورالعمل‌های نویسندگان؛ عمده ژورنال ها دارای وب‌سایت‌هایی هستند که پروتکل‌های خود را در خصوص انتخاب مقالات ارائه می‌دهند. معمولاً این قسمت را در قسمتی با عنوان «دستورالعمل نویسندگان» یا Guidelines for Authors منتشر کرده و در آن مسائلی نظیر حد مجاز کلمات، طرح‌ها و سبک‌های ترجیحی را معرفی می‌کنند. وجود چنین اطلاعاتی جهت جلوگیری از اتلاف وقت و انرژی بسیار مهم است. حتماً به این قسمت مراجعه کنید و انتخاب مناسب‌تری برای خود رقم بزنید.

دامنه فعالیت مجله؛ پیش از هر اقدامی، مطمئن شوید که حوزه مقاله و پایان‌نامه شما با زمینه فعالیت ژورنال مطابقت داشته باشد. بدیهی است که امکان پذیرفتن مقاله‌های نامرتبط به‌مراتب کمتر است. این اطلاعات نیز در وبسایت ژورنال ها موجود هستند.

ضریب تاثیر ژورنال یا ایمپکت فکتور (Impact Factor)؛ بدیهی است که توجه به اعتبار ژورنال از مهم‌ترین اقدامات پیش از انتخاب است. البته توجه داشته باشید که بسیاری از داوران به ضریب تاثیر یا ایمپکت فکتور اهمیت نمی‌دهند. بنابراین، موقعیت خود را بسنجید و براساس آنT جهت چاپ مقاله در یک ژورنال معتبر و باارزش اقدام کنید.

نرخ پذیرش؛ این نرخ مقیاسی است که میزان پذیرفته‌شدن مقاله‌های علمی را در یک ژورنال نشان می‌دهد. به‌عنوان مثال، ژورنال هایی که نرخ پذیرش پایینی دارند، تعداد مقالات کمتری را جهت چاپ قبول می‌کنند. طبیعی است که پذیرش مقاله در ژورنالی با نرخ پذیرش کمتر سخت‌تر خواهد بود؛ اما این ژورنال‌ها اعتبار بالاتری را به خود اختصاص می‌دهند.

توصیه می‌کنیم که پیش از انجام هرگونه اقدامی در خصوص انتخاب ژورنال، به نکات مطرح‌شده توجه ویژه‌ای داشته باشید.

ابزارهایی که شما را در یافتن ژورنال مناسب راهنمایی می کنند!

وجود ژورنال‌های فراوان گاهی باعث سردرگمی دانشجویان و محققان می‌شود. بنابراین، معرفی برخی ابزارهای کاربردی و حرفه‌ای در این حوزه ممکن ‌است کمک‌کننده باشد. برخی از این ابزارها به جمع‌آوری اطلاعات و داده‌های بیشتر کمک می‌کنند و برخی دیگر به بررسی کیفیت ژورنال ها و اعلام نرخ پذیرش آن‌ها می‌پردازند.

Elseviers Journal Finder

این منبع یک منبع اطلاعاتی قابل اعتماد و معتبر است که در یافتن ژورنال‌های مناسب به شما کمک می‌کند. در واقع، تنها کافی است که عنوان مقاله و چکیده آن را وارد کرده و فهرستی از ژورنال های مناسب با حوزه تحقیق خود را دریافت کنید. این منبع همچنین ضریب تاثیر، زمان و نرخ پذیرش و بسیاری اطلاعات مفید را در اختیار قرار می‌دهد.

Scimago Journal Rank (SJR)

اگر به دنبال منبعی هستید که رتبه‌بندی مجلات را در حوزه‌های مختلف در اختیار شما قرار دهد، SJR بسیار ایده‌آل است. این سیستم با بهره‌گیری از شاخص H (H index) به بررسی رتبه و اعتبار مجلات مختلف می‌پردازد. براساس این شاخص، تاثیر علمی ژورنال‌ها، تعداد استنادها به مقالات و خود ژورنال و تعداد اسناد منتشر شده در آن محاسبه شده و به‌عنوان مبنایی در رتبه‌بندی مجلات استفاده می‌شود.

کتاب راهنمای فرصت‌های نشر Cabell

این راهنما به شما کمک می‌کند که فهرستی از ژورنال‌هایی را که با محتوا و سبک شما هم‌خوانی دارند شناسایی کنید. همچنین، داده‌هایی در رابطه با روند بررسی مجله در انتخاب مقاله علمی، نرخ پذیرش آن و غیره ارائه می‌شود. در این راهنما، اطلاعات در حوزه‌های زیر به‌وفور یافت می‌شود:

اقتصاد و دارایی

مدیریت

آموزش

روانشناسی

حسابداری

علوم کتابخانه و بازاریابی

تعداد ابزارهایی که در این رابطه به دانشجویان و محققان کمک می‌کند نیز فراوان است. برخی دیگر از آن‌ها گزارش‌هایی را درباره نحوه بررسی مقالات توسط مجله‌های مختلف را عرضه می‌کنند. عمده این ابزارها، نرم‌افزار و شاخص H (H index) را به‌عنوان مبنای سنجش‌خود قرار می‌دهند. Google Scholar Metrics، JCR و UlrichsWeb Global Serials Directory از دیگر ابزارهای سودمند در این راستا محسوب می‌شوند.

سخن آخر!

دنیای علم آکنده از پژوهش ها و مقاله‌های علمی ‌است و بسیاری از محققان در سراسر جهان تلاش می‌کنند که حاصل تفکرات و عقاید خود را در قالب مقالات علمی به گوش هم‌اندیشان خود در دنیا برسانند. از این روريال ژورنال‌های علمی و معتبر بسیاری در جهان فعالیت می‌کنند که به‌عنوان حلقه واسط بین دانشمندان و اندیشمندان در کشورها و قاره‌های مختلف قرار گرفته‌اند. انتخاب یک ژورنال مناسب از حساس‌ترین تصمیمات یک محقق است که به بهتر‌ دیده‌شدن مطالب و عقاید او کمک می‌کند.